Síðasta hugsunin fyrir dauðann

Nú er ægileg kreppa í landinu mínu. Ég sé mig því tilneyddan til að skrifa pistil sem vekur von í brjóstum fólks. Hér er hann:

Dauðinn, dauðinn, dauðinn. Er til fegurra orð í íslenskri tungu? Hvar verð ég þegar ég ligg banalega, að því gefnu að ég verði liggjandi þegar dauðinn tekur mig í faðm sér.

Þegar ég vil létta lund mína, og mæli ég með þessu við hvern þann sem er dapur í hjarta sínu, – þykir mér fátt skemmtilegra en að renna í gegnum nokkrar krassandi samræður úr flugritum véla sem hafa brotlent og kostað alla um borð lífið. Það er eitthvað heillandi við síðustu orð manna sem átta sig á að innan skamms – muni þeir deyja. Viðbrögðin eru mismunandi. “Þetta er allt og sumt! Andskotinn!” hrópar einhver í rússnesku flugi og 23 sekúndum síðar springur vélin í tætlur yfir síberísku skóglendi.

Áhafnarmeðlimur í annarri flugvél – skrúfuvél með 29 farþega um borð – gerir sér grein fyrir að allar tilraunir félaga sinna til að bjarga vélinni eru til einskis. Síðasta sem hann hugsar og segir er: “Amy! Ég elska þig!” Nokkrum sekúndum síðar brennur vélin upp í eldhafi með þeim afleiðingum að allir um borð deyja.

“Jæja, þetta er búið. Ég er dauður!” segir flugvirki sekúndu áður en hann og 187 manns láta lífið í nauðlendingu í Paramaribo, Surinam.

Í kóreskri farþegaþotu sem flaug óvart inn fyrir rússneska landhelgi og var skotin niður 1983, deyja allir nær samstundis. Flugritinn nemur rödd í hátalarakerfi vélarinnar, sem virðist vera af segulbandi: “Slökkvið í sígarettunum og spennið beltin,” og svo að síðustu: “setjið grímuna yfir nef og munn.” Tilmælin eru svo endurtekin, þar til vélin hverfur í Japanssjó.

Síðustu orðin. Síðustu hugsanirnar.

Eitt af því sem heillar mig meira en nokkuð annað í lífinu er sú vitneskja að á einhverjum tímapunkti í minni tilveru geyspa ég golunni. Lífið stefnir allt að þessum punkti. Hvernig er hægt annað en að vera bergnuminn af hrifningu yfir þessum mesta leyndardómi lífsins.

Um daginn hlustaði ég á útvarpsviðtal við Alfreð Flóka á sýningu honum tileinkuð. Í viðtalinu er hann spurður hvort hann hugsi mikið um dauðann, hann svarar því til að þannig menn hljóti að vera hálfdauðir sjálfir. Á sömu sýningu má sjá blaðaviðtal með eftirfarandi úrdrætti: “Hugsa mikið um dauðann.” Hann hefur því að öllum líkindum eitthvað spáð í þessu þegar nær dróg.

Hvar verð ég? Hvað mun ég hugsa á þessari stundu?

Þessar spurningar láta mig ekki í friði. Hálft í hvoru langar mig að skrifa að ég geti ekki beðið, en ég læt það eiga sig því flestir lifa eftir þeim hugmyndum að dauðann beri að taka hátíðlega, og að öll umræða um hann verði að fara fram hvíslandi.