SiggiSiggiBangBang

Hið ylhýra fallega móðurmál er þessa daganna mestmegnis notað í að tjá leiðindi, og þá alveg án þess að stuðst sé við fegurri orð íslenskrar tungu sem eru: kúkur og rass, enda það orð sem hinir svokölluðu páverbloggarar forðast að nota af ótta við að þeir þyki ekki nógu málefnalegir.

Reglulega gaman væri að taka saman ólund samlanda minna í rituðu máli og athuga hversu mikið hún vegur í gigabætum. Gigabæt af texta er óhemjumikið af fúkyrðum. Sem fyrri daginn er google leitarvélin, góð í að taka púlsinn á Jóni og Gunnu. Eitt leitarorð umfram öll önnur, stendur ekki fyrir neitt nema tæra ómengaða angist, reiði og brostnar vonir og er það orðið: icesave, en það skilar 89,300 niðurstöðum á blog.is, sem er mekka óhamingjunnar. Á eyjunni kemur orðið fyrir 14,500 sinnum, og ef leitað er á öllum vefsíðum sem hafa punktur is endingu, þá telja niðurstöður 406,000 síður. Já, það ætti að vera regulega gaman að lesa sig í gegnum það og aldrei að vita nema ég noti sumafríið til þess. Til gamans má geta þá kemur orðið rass fyrir á 66,200 síðum og kúkur 18,400.

Annars átti þessi pistill upphaflega að vera um íslenska durga, en sá efniviður bíður betri tíma.

Nú er ægileg kreppa í landinu mínu. Ég sé mig því tilneyddan til að skrifa pistil sem vekur von í brjóstum fólks. Hér er hann:

Dauðinn, dauðinn, dauðinn. Er til fegurra orð í íslenskri tungu? Hvar verð ég þegar ég ligg banalega, að því gefnu að ég verði liggjandi þegar dauðinn tekur mig í faðm sér.

Þegar ég vil létta lund mína, og mæli ég með þessu við hvern þann sem er dapur í hjarta sínu, – þykir mér fátt skemmtilegra en að renna í gegnum nokkrar krassandi samræður úr flugritum véla sem hafa brotlent og kostað alla um borð lífið. Það er eitthvað heillandi við síðustu orð manna sem átta sig á að innan skamms – muni þeir deyja. Viðbrögðin eru mismunandi. “Þetta er allt og sumt! Andskotinn!” hrópar einhver í rússnesku flugi og 23 sekúndum síðar springur vélin í tætlur yfir síberísku skóglendi.

Áhafnarmeðlimur í annarri flugvél – skrúfuvél með 29 farþega um borð – gerir sér grein fyrir að allar tilraunir félaga sinna til að bjarga vélinni eru til einskis. Síðasta sem hann hugsar og segir er: “Amy! Ég elska þig!” Nokkrum sekúndum síðar brennur vélin upp í eldhafi með þeim afleiðingum að allir um borð deyja.

“Jæja, þetta er búið. Ég er dauður!” segir flugvirki sekúndu áður en hann og 187 manns láta lífið í nauðlendingu í Paramaribo, Surinam.

Í kóreskri farþegaþotu sem flaug óvart inn fyrir rússneska landhelgi og var skotin niður 1983, deyja allir nær samstundis. Flugritinn nemur rödd í hátalarakerfi vélarinnar, sem virðist vera af segulbandi: “Slökkvið í sígarettunum og spennið beltin,” og svo að síðustu: “setjið grímuna yfir nef og munn.” Tilmælin eru svo endurtekin, þar til vélin hverfur í Japanssjó.

Síðustu orðin. Síðustu hugsanirnar.

Eitt af því sem heillar mig meira en nokkuð annað í lífinu er sú vitneskja að á einhverjum tímapunkti í minni tilveru geyspa ég golunni. Lífið stefnir allt að þessum punkti. Hvernig er hægt annað en að vera bergnuminn af hrifningu yfir þessum mesta leyndardómi lífsins.

Um daginn hlustaði ég á útvarpsviðtal við Alfreð Flóka á sýningu honum tileinkuð. Í viðtalinu er hann spurður hvort hann hugsi mikið um dauðann, hann svarar því til að þannig menn hljóti að vera hálfdauðir sjálfir. Á sömu sýningu má sjá blaðaviðtal með eftirfarandi úrdrætti: “Hugsa mikið um dauðann.” Hann hefur því að öllum líkindum eitthvað spáð í þessu þegar nær dróg.

Hvar verð ég? Hvað mun ég hugsa á þessari stundu?

Þessar spurningar láta mig ekki í friði. Hálft í hvoru langar mig að skrifa að ég geti ekki beðið, en ég læt það eiga sig því flestir lifa eftir þeim hugmyndum að dauðann beri að taka hátíðlega, og að öll umræða um hann verði að fara fram hvíslandi.

Ég og ellefu ára gömul dóttir mín fórum um helgina á sýningu hjá Ljósmyndasafni Reykjavíkur, sem okkur þótti frekar fátækleg. Hvað um það. Svo settumst við niður á Cafe Paris og hún pantaði sér Egils Gull og ég mjólkurkaffi. Henni varð þó ekki að ósk sinni, en fékk heitan súkkulaðidrykk með rjóma, og nokkuð myndarlega tertusneið. Ég bað um svokallaða pönnukökuveislu með kaffinu mínu, sem samanstóð af þremur upprúlluðum pönnukökum og smá rjómaklessu. “2463.- krónur takk,” sagði Cafe Paris, “vinsamlegast borgið á barnum á leið ykkar út.”

Eftir göngutúr um miðbæinn, með viðkomu í Eymundsson, keyrðum við upp í Öskjuhlíð og ég lagði til að við fengum okkur göngutúr um kirkjugarðinn. “Afhverju er skemmtilegt að fara í kirkjugarðinn?” spurði dóttir mín alveg undrandi á gamla manninum. Og ég sem hefði kannski átt að taka mér örlítið lengri tíma í að upphugsa svar við spurningu hennar, útskýrði fyrir henni að gamanið fælist í því að við værum sprellilifandi meðan fólkið í garðinum væri allt dautt.

Ég verð að segja mér til málsbóta að fram að þessari stundu var ég búinn að standa mig nokkuð vel í föðurhlutverkinu. Ég var tildæmis búinn að uppfræða hana um hver Hörður Torfa væri og hvernig hann hefði barist fyrir réttindum samkynhneigðra(það var mynd af honum á ljósmyndasýningunni). Einnig var ég búinn að miðla til hennar hagnýtum upplýsingum eins og að maður eigi aldrei að hrækja þar sem gangandi fólk kemur mögulega til með að leggja leið sína. Með því að passa sig á hvar maður hrækir, sýndi maður öðru fólki virðingu sína.

Það að skemmtilegt sé að vera í kirkjugarðinum, út af þessum andstæðum, var ég svo sem búinn að hugsa nokkrum sinnum á heilsuskokki í gegnum garðinn. Eitthvað á þessa leið: Hér hleyp ég, heilbrigður, með fulla hreyfigetu, meðan allt þetta fólk liggur í moldinni steindautt – einhvern tímann mun ég liggja dauður á kistubotni, þ.e.a.s ef ég mun eiga fyrir útförinni. En það var ekki þess vegna sem ég vildi fara með telpunni minni í göngutúr um garðinn. Mér hefur alltaf fundist garðurinn heillandi. Á bakvið hverja áletrun og hvert ártal er saga einhvers sem einhvern tímann lifði. Einhver sem fæddist frjáls inn í þennan heim, týndi frelsinu þegar hann eltist og eyddi lífinu í að leita að því. Eða hugsaði kannski aldrei á þessum nótum. Vann mögulega bara myrkranna á milli, efaðist aldrei um tilveru sína, var sáttur ef hann gat séð fyrir sér og sínum og spurði aldrei neinna spurninga. Ólíkt mér, sem geri ekki annað en að spyrja spurninga – alveg þar til ég ærist: Afhverju dó þessi ungur? Hvernig var lífið á Íslandi á þeim tíma sem þessi fæddist? Hvað var hann gamall í seinni heimstyrjöldinni? Hefur þessi verið harður húsbóndi? Ætli kona þessa manns hafi elskað hann? Osfrv.

Dóttur minni fannst hinsvegar sú hugmynd að gaman væri að vera lifandi meðan allir aðrir væru dauðir – mjög fyndin. Hún hafði aldrei hugsað svona um dauðann. Í hennar huga var dauðinn bara sorglegur, hún vissi ekki að hann gat líka verið fyndinn.

Ég hef í hyggju að stofna gönguhóp sem ber nafnið: Gönguhópurinn Rass. Meginmarkmið þessa gönguhóps verður að ganga(liggur í hlutarins eðli) og hatast út í aðra gönguhópa. Við komum til með að nota “annað hvort ertu með okkur eða móti okkur” hugmyndafræðina, sem hefur virkað svo andskoti vel í gegnum mannkynssöguna. Þannig að ef þú tilheyrir öðrum gönguhóp en Gönguhópnum Rass með stóru Gé-i og stóru Err-i, hefur þú – að okkar mati – fyrirgert rétti þínum til að ganga sömu gönguleiðir og við, og munum við beita bolabrögðum til að ryðja þér úr veginum.

Önnur stórkostleg hugmynd sem ég hef fengið, er að Gönguhópurinn Rass, gangi allsnakinn. Það gæti þó verið leiðinlegt fyrir karlpeninginn, því hér er oft kalt í veðri og því oft vesældarlegt um að litast í neðri byggðum. Fátt er óskemmtilegra en að vera með krumputyppi í félagi við bræður sína. Það er skarð í karlmennsku hvers manns, hversu vel sem hann er meðvitaður, eða gáfum gæddur.

Hugmyndir þessar hafa komið til mín þar sem ég hef þreytt hlaup á gönguleiðum höfuðborgarinnar. Ég mæti ófáum gönguhópum, og eiga þeir allir það sameiginlegt að vera alveg ótrúlega hallærislegir og sérstaklega tillitslausir gagnvart hjólandi og hlaupurum. En þó að hatur mitt á gönguhópum sé stórt, þá eru þeir þó skömminni skárri en hlaupahópar, sem eru með öllu óþolandi. Öll umferð úr gagnstæðri átt, hvort sem um er að ræða einstaka hlaupara, haltrandi gamalmenni, eða fótgangandi, er hrakin út af, því hlaupurum í hóp er svo mikilvægt að hlaupa hlið við hlið svo þeir geti talað kúk við hvorn annan. Þeim kemur ekki til hugar að víkja. Aldrei nokkurn tímann! Það er bara ekki í karakter einhvers sem hleypur í hóp. Þeim finnst almenn tillitsemi jafngilda ósigri í mannlegum samskiptum. Það má sjá þessa sömu menn í umferðinni, svínandi og brjótandi á öðrum vegfarendum. Jú, einmitt – þessir sem gefa í ef þú reynir að skipta yfir á akreinina þeirra. Ég segi við ykkur sem gangið og hlaupið í hópum: Étið skít! Göngu- og hlaupahópurinn Rass verður stofnaður til höfuðs ykkur.

Að ybba blogg er orðin þreytandi iðja. Samkvæmt nýjustu reglugerðum, skrifuðum og samþykktum einróma af moggabloggurum, á ritmál skrifað undir formerkinu blogg, að vera málefnalegt. Að skrifa um óumdeilanlega kosti þess að geta sogið sinni eigin spena, er ekki málefnalegt og bætir engu við þjóðfélagsumræðuna. Umræða þar sem grútskítugur ristill þjóðarinnar er skoðaður gagnrýnum rauðþrútnum augum almúgamannsins, sem hangir í pilsfaldi skítableðils sem hefur verið honum óvinveittur frá stofnun.

Að benda á að skapari himins og jarðar hefði getað komið í veg fyrir efnahagshrun með að gera graðpungunum Hannesi Smárasyni, Sigurði Einarssyni og vinum þeirra, kleift að veita sjálfum sér munngælur, er ekki við hæfi og skapar undirrituðum ekki þá eftirsóttu stöðu í bloggheimum að í hann sé vitnað. Ég get því ekki séð að ég eigi mikið erindi í bloggheima. Ég þarf ekki annað en að skoða bloggfyrirsagnir á blogg.gattin.is, eða eyjunni.is, til að sjá að jafn órökviss maður og ég, er best að pakka saman og fara að gera eitthvað annað, eins og kannski að sitja á kaffihúsum og tala digurbarkalega eins og hann hafi eitthvað til málanna að leggja.

Umræðan er þó alltaf eins. Hún gengur í hringi. Allir sem í henni taka þátt eru vissir um að hafa rétt fyrir sér. Hún byrjar á að einhver andmælir eða er sammála viðfangsefninu. Fjöldi fólks tekur undir. Hnuss, fuss, og allskonar fúkyrði. Á einhverjum punkti í umræðunni gerist einhver svo djarfur að skoða málið frá öðru sjónarhorni, oftar en ekki í formi samviskuspurningar. Einhverjir taka undir, en þeir sem ráku lestina, snúast gegn honum, persónugera málið og ata viðkomandi saur. Svona gengur þetta í 30-100 athugasemdir, þar til umræðan deyr út. Svo endurlífgast sama umræða undir nýrri fyrirsögn, og gengur fyrir sig með nákvæmlega sama hætti.

Svo fer fólk á námskeið til að læra að skrifa málefnaleg blogg, sem vitnað er í, og hátindur bloggara verður að fá teiknaða af sér mynd og blogga í nafni miðils, sem hringir í bloggarana sína til að skamma þá fyrir ómálefnaleg blogg.

Ég er hættur að skrifa blogg. Ég verð að finna eitthvað annað nafn á þetta.

Stundum finnst mér ég sjálfur svo hræðilega leiðinlegur að ég vildi að ég gæti skellt á mig hurðinni. Hönnuður alheimsins hefði átt að gera ráð fyrir þessum möguleika, ásamt því að gera karlmönnum kleift að sjúga sinn eigin typpaling. Hafsjór af samfélagsvandamálum væru ekki til ef það væri hægt.

Í þessu samhengi bendi ég á myndina Shortbus, en þar er að finna atriði sem sýnir einkar liðugan mann veita sjálfum sér munngælur. Enginn kvikmyndaunnandi ætti að láta þessa mynd framhjá sér fara.

Eitt og annað í nálgun minni á lífið bendir til að ég sé haldinn skelfilegum sjúkdómi sem herjar einvörðungu á heilann. Já, má jafnvel segja að ég sé með skakkan hýpóþalamus, eða að sjálfur þalamusinn sé ofvaxinn og þrýsti á framheilann, sem útskýrir allar þessar skrýtnu hugsanir. Hvaða fræðilega skýring sem kann að vera á misbrestum í heilastarfsemi minni, þá er mér ljóst ef ég ber mig saman við geðprýðismódelið hannað af sérstöku yfirvaldi í Geðheilbrigðisfræðum með stóru Gé-i, að ég – með allar mínar fóbíur, persónuleikaraskanir, og dynti sem til eru latnesk heiti yfir – er spölkorn frá því að vera eðlilegur.

Það þarf því engan að undra að ég leiti skýringa á hvað gerir mig frábrugðinn meðbróður mínum, sem — að mér virðist — siglir óáreittur í gegnum lífið sáttur við sjálfan sig, menn og málefni, meðan aumingjans undirritaður engist sundur og saman við tilhugsunina eina að þurfa að fara út fyrir hússins dyr til að sinna samfélagslegum skyldum.

Ásamt því að lesa töluvert af greinum um afbrigðilegheit og sjúkdóma sem eiga sér upptök í heilanum, hef ég skráð mig á póstlista, þar sem ég fæ sendan póst ef vísindin uppgötva nýja tegund fóbíu, eða geðveikissjúkdóm sem ég mögulega er haldinn. Ég er nú þegar búinn að viða að mér á annan tug fóbía sem naga anda minn frá sólarupprás til sólseturs; lengur á sumrin.

En þó ég geti tileinkað mér margar fóbíurnar, er ein afar merkileg fóbía sem ég fæ ekki séð að eigi við mig. Parthenófóbía er fóbía, einkennilegri en allar aðrar fóbíur sem ég hef lesið mér til um. Hún er jafnvel einkennilegri en hippopotomonstrosesquipedaliofóbía sem er lýsir sér í ótta við afskaplega löng orð.

Sá sem er haldinn Parthenafobíu, situr kannski á kaffi Hressó og talar borubrattur um stjórnmál og listir, þar til ung stúlka gengur hjá, þá fölnar viðkomandi, verður andstuttur, svitnar og upplifir að hann sé að deyja. Parthenófóbía er sumsé hræðsla við ungar stúlkur, sérstaklega ef grunur leikur á að stúlkukindin sé hrein mey. Menn haldnir þessari tegund fóbíu geta ekki búið nálægt grunnskólum. Öll þeirra tilvera gengur út á að forðast aðstæður þar sem ein eða fleiri hreinar meyjar koma saman. Maður með Parthenófóbíu héldi því líklega ekki til á Hressó, sem er krökkur af yngismeyjum, þó ósennilegt sé að stúlkur af þeirra manngerð sem sækja þann ágæta stað séu óspjallaðar.

[media id=216 width=520 height=436]

Í dásamlegri fortíðarþrá, hef ég á liðnum dögum gruflað í gömlum myndböndum. Í bútnum hér að ofan, sem tekin er um sumarið 1991, er ég einungis 21 árs gamall. Ég er staddur í kaffi og sígó að Hlíðarvegi 1, í Kópavoginum. Í bakgrunni má heyra Steina Bjarna(Þorsteinn Óttar Bjarnason), tala við einhvern í síma; ég giska á Hörð Júlíusson, eða Stein Skaptason, en ég er samt ekki viss um að Steinn hafi átt síma þegar þetta var, þar sem hann var fráhverfur nútímatækni. Í klippunni er ég hærðari en mexíkóskur flagari á fengitíma, en fáeinum árum síðar rakaði ég í fyrsta skipti hárið alveg af mér, og hefur það ekki fengið að vaxa af neinu ráði síðan. Ekki hefði hvarflað að mér að ég ætti eftir að gera heiminum þessa klippu aðgengilega 18 árum síðar.